Klitoria ternateńska – właściwości i zastosowanie

Klitoria ternateńska wykazuje właściwości antyoksydacyjne, a antocyjany zawarte w płatkach, warunkują zmianę barwy w zależności od pH. Właściwości te z powodzeniem czynią tęroślinę atrakcyjną dla przemysłu spożywczego. Ekstrakty z tej rośliny z powodzeniem mogłyby być stosowane zarówno jako naturalne barwniki, jak i przeciwutleniacze.

Wykorzystanie w przemyśle spożywczym

Właściwości ekstraktów z klitorii postanowili wykorzystać naukowcy, tworząc inteligentną folie do przemysłu spożywczego, która wykrywałaby zmiany pH w produkcie. W związku z tym, aby ocenić możliwość zastosowania tych ekstraktów, zmiany w kolorze, aktywności przeciwutleniającej i akceptacji koloru ekstraktów z klitorii, zostały ocenione w zakresie pH od 3 do 9, w różnych stężeniach antocyjanów od 10 do 20 mg/100 ml ekstraktu.

W rezultacie pH było głównym czynnikiem wpływającym zarówno na kolor, jak i aktywność przeciwutleniaczy, podczas gdy stężenie antocyjanów wykazywało jedynie niewielki wpływ. Chociaż akceptacja koloru nie była znacząca, zmiana koloru ekstraktów była widoczna; na przykład ekstrakt miał kolor czerwony w roztworze kwaśnym, niebieski w roztworze obojętnym i zielony w roztworze zasadowym. Ponadto aktywność przeciwutleniająca wykazywała wysoką aktywność przy kwaśnym pH i stopniowo spadała wraz ze wzrostem pH do wartości zasadowej. 

W konsekwencji optymalnym punktem dającym najwyższą aktywność przeciwutleniającą w tym badaniu było pH 3 i stężenie antocyjanów 20 mg/100 ml.

Bisfenol A – działanie ochronne klitorii

Ekstrakt z C. ternatea wykazywał wysoką aktywność przeciwutleniającą i potencjalnie wywierał działanie ochronne przeciwko bisfenolowi A (BPA) na wyniki rozrodcze w zakresie poprawy odsetka ciąż i wielkości miotu w badaniach na zwierzętach. Oznaczono aktywność DPPH zmiatania wolnych rodników (EC ₅₀ 12,47 ± 2,96 mg/ml) i całkowitą zawartość fenoli (4,59 ± 0,09 mg GAE/g) ekstraktu z kwiatów C. ternatea. Ekstrakty były podawane myszom przez 6 tygodni. Różne raporty oraz badania naukowe wykazały, że BPA, który jest związkiem zaburzającym gospodarkę hormonalną, może wywoływać stres oksydacyjny w układzie rozrodczym.

Bisfenol A (BPA) to organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, stosowany do produkcji tworzyw sztucznych. Wykazano jego działanie toksyczne. Coraz częściej produkuje się opakowania BPA free, w trosce o zdrowie konsumentów.

Odsetek ciąż i wielkość miotu w grupie karmionej C. ternatea był wyższy w porównaniu z matką karmioną BPA. Podsumowując, ekstrakt z C. ternatea wykazywał wysoką aktywność przeciwutleniającą i potencjalnie wywierał działanie ochronne przeciwko BPA na wyniki rozrodcze w zakresie poprawy odsetka ciąż i wielkości miotu.

Ciekawostka: Łacińska nazwa Clitoria oznacza – łechtaczka, powstała ze względu na podobieństwo kwiatów do kobiecych zewnętrznych narządów płciowych.

Bibliografia:

1. Shu En GOHPhek Jin KWONGChong Lee NGWen Jie NGKah Yaw E.
   Antioxidant-rich Clitoria ternatea L. flower and its benefits in improving murine reproductive performance. Food Sci. Technol 2021 https://doi.org/10.1590/fst.25921COPY
2. Kungsuwan, K., Singh, K., Phetkao, S., & Utama-ang, N. (2017). Effects of pH and anthocyanin concentration on color and antioxidant activity of Clitoria ternatea extract. Food and Applied Bioscience Journal, 2(1), 31–46. https://doi.org/10.14456/fabj.2014.3